Atopik Dermatit

Egzamanın bir alt dalı olan atopik dermatit, egzama ile sıklıkla karıştırılan bir rahatsızlıktır. Özellikle bebek ve çocuklarda görülen bu cilt problemi çevresel faktörler ve sağlıklı gıda erişiminde yaşanan sıkıntılardan dolayı yaygınlaşır.
Atopik egzama erken çocukluk dönemi hastalıklarındandır. Hastalığın tedavisi mutlaka uzman bir dermatolog tarafından yapılmalıdır.

Atopik Dermatit genel itibariyle bebek ve çocuklarda görülmekle birlikte erişkinlerde de oluşabilen bir cilt sorunudur. Bebeklerde 1 yaş civarı görülmeye başlayan hastalığın 2 yaşından sonra belirtileri kaybolabilir. Fakat bazı çocuklarda uzun yıllar sürebilen bir deri hastalığına dönüşebilir.

Bebeklerde atopik dermatit ciltte kızarıklık, kaşıntı, deride kepeklenme belirtileri gösterir. Bu cilt sorunu uzun süreli ve kroniktir. Semptomları belli aralıklarla şiddetlenip sonra kaybolabilir. Bu belirtilerin yanında hastalık astım veya nezle ile birlikte kendini gösterebilir.
Bu rahatsızlık kişiyi günlük aktivitelerin alıkoyan, uyumayı engelleyen belirtiler gösterdiğinde hayat kalitesini düşürür.

Rahatsızlığın kesin bir tedavisi yoktur. Daha çok semptomları ortadan kaldırmaya yönelik önlemler alınır. Bunun için verilen ilaç ve kremlerin yanında kişisel bakım önem taşımaktadır.

Egzama çeşitleri arasında yer alan atopik dermatit, nedenleri tam olarak bilinmeyen bir rahatsızlıktır. Fakat tetikleyen faktörlerden yola çıkarak hangi durumların belirtilere sebep olduğu söylenebilir. Bunları şu şekilde sıralayabiliriz:

• Ailede alerjik bir rahatsızlık varsa genetik yatkınlığa bağlı olarak ortaya çıkabilir.
• Bağışıklık sistemi rahatsızlıkları bu hastalığı ortaya çıkmasına neden olur.
• Bebeklerde gıda alerjileri ve toza karşı gelişen alerjiler hastalığın nedenleri arasındadır.
• Kuru ve tahriş olmuş bir cilt atopik dermatitin oluşumuna zemin hazırlar.
• Ter bezlerinin tıkanması sonucu ortaya çıkan bakteriler hastalığı tetikler.
• Cildin bariyer özelliğinin bozulması sonucu ciltte su tutma özelliği azalır ve cilt kuruyarak hastalığın oluşumuna uygun hale gelir.
• Vücuttaki enfeksiyonlar bu hastalığın nedenleri arasında yer almasının yanında rahatsızlığın şiddetini artırır, tedaviyi olumsuz etkiler.

Atopik dermatitin belirtileri kişiden kişiye değişiklik gösterebilir. Fakat genel olarak ortaya çıkan belirtileri şu şekilde sıralayabiliriz:

• Ciltte oluşan kuruluk
• Göz altında çizgilenme ve morluk
• Deride oluşan renk değişimleri
• Sık aralıklarla oluşan ve geceleri şiddetlenen kaşıntı
• Yüzün soluklaşması
• Dudak kenarlarında oluşan çatlaklar
• Bebeklerin yanak bölgesinde tahriş ve kızarıklık
• Bebeklerde kaşıntı sebebiyle ortaya çıkan huzursuzluk
• Yetişkinlerde atopik dermatit rahatsızlığının en yaygın semptomu ise ciltte oluşan beyaz renkli kabarıklıklardır.
• Bebeklerde bu cilt sorununun belirtileri 3. ayda başlayabilir. Bu dönemde belirtiler yanaklarda döküntü şeklindedir. Bu döküntüler zamanla tüm vücuda yayılabilir. Belirtilerin ortaya çıkması bebeği huzursuz eder ve uyku düzeni bozulur. Daha sonraki süreçte döküntü kol ve bacaklara veya tüm vücuda yayılabilir. Bebeklerde diş çıkarma ve üst solunum yolları gibi rahatsızlıklar egzamanın daha da şiddetlenmesine sebep olabilir. Bazı bebeklerde hastalık 18. aydan sonra kaybolurken, bazılarında ise devam edebilir.

Atopik dermatit rahatsızlığını arttıran faktörler belirtileri kötüleştirir ve hastalığın ilerlemesine sebep olabilir. Atopik dermatiti tetikleyen etkenler şu şekilde sıralanabilir:

• Sıcak ve uzun süreli banyo yapmak
• Cildi tahriş edecek ölçüde kaşınma
• Aşırı terleme
• Hava değişiklikleri ve yüksek nem
• Kimyasal içerikli maddeler (sabunlar, deterjanlar, temizlik malzemeleri)
• Yün halı, battaniye ve kıyafetler
• Kuş tüyü yastık ve yorgan gibi toz çıkaran ev eşyaları
• Toz, polen ve hava kirliliği gibi alerjik reaksiyona sebep olan çevresel faktörler
• Bebeklerde alerjik reaksiyona sebep olan gıdalar (süt, balık, buğday, fıstık, soya fasulyesi gibi yiyecekler)

Atopik dermatit tedavisi ve tanısı için öncelikle fiziki muayeneye ihtiyaç vardır. Doktor muayene sırasında hastanın tıbbi öyküsünü dinler. Bu bulgular ve belirtiler tanı konmasına yardımcı olacaktır.

Bu rahatsızlığın en önemli belirtisi ve diğer egzamalardan ayıran özelliği şiddetli kaşınma halidir. Teşhis için bu noktada hastanın bir dermatoloji uzmanı tarafından muayene edilmesi gerekebilir. Doktor, tıbbi öykü sırasında ailede alerjik bir rahatsızlık olup olmadığı hakkında bilgi alır.

Ailede alerji rahatsızlığı olan varsa hastalığa yakalanma ihtimali daha yüksektir. Böylece doktor, genetik sebeplerin bu hastalığa yol açıp açmadığını öğrenmeye çalışır.
Bu cilt sorununun sebebini öğrenmek için alerji testi istenebilir. Eğer kişi astım ya da diğer alerji rahatsızlıklardan birini taşıyorsa alerji testi sebebi belirleme noktasında etkili bir yöntem olabilir. Ayrıca egzama ataklarını tetikleyen alerjenler tespit edilmiş olur.

Muayene bulguları ve klinik öykü atopik dermatitin teşhisi için önemlidir. Bu iki olgu incelendikten sonra hastalık tespit edilebilir. Herhangi bir laboratuvar incelemesine gerek kalmaz. Fakat bu rahatsızlıkla beraber ciltte bir enfeksiyon varsa neyin sebep olduğunu ortaya çıkarmak için laboratuvar testi istenebilir.

Atopik dermatit tanı kriterleri klinik gözlemlere göre belirlenir. Tanı kriterlerini şu şekilde sıralayabiliriz:

• Kronik ve tekrarlayan seyir
• Aşırı kaşıntı
• Kırmızı kabarık noktalar
• Hastanın tıbbi öyküsü
• Hastalığın morfolojisi ve dağılımı
• Bu bulgular arasında en önemli olanı kaşıntıdır. Bundan dolayı tedavinin ilk amacı kaşıntıyı azaltmaktır.

Atopik dermatit tedavisi ilk olarak hastalığı artıran etkenleri azaltmak ya da ortadan kaldırmaktır. Atopik dermatit tedavisi için kullanılan yöntemler şunlardır:

• Ciltteki kuruluğu önlemek için düzenli şekilde uygun nemlendirici kullanmak hastalığın semptomlarını azaltabilir.
• Doktor kontrolünde hastalığın şiddetine göre ciltteki alerjik reaksiyonları baskılamak için atopik dermatit krem kullanılabilir.
• İlaç tedavisinde atopik egzama kremi yanında kaşıntı giderici ilaçlar ve şiddetli belirtilere karşı da kortizonlu kremler önerilebilir.
• Atopik dermatit kortizonsuz krem, kortizon içeren ilaçlarda görülen yan etkileri içermediği için yüz bölgelerinin tedavisinde kullanılabilir.
• Hastanın besin alerjisi tespit edilirse o gıda mutlaka diyet listesinden çıkarılmalıdır.
• Kokusuz sabun kullanılarak yapılan ılık bir banyo kaşıntıyı azaltabilir.
• Banyodan sonra havlu vücuda yoğun şekilde temas ettirilmeden hafifçe kurulanmak cildi rahatlatabilir.
• Fototerapi yöntemine başvurulabilir.
• Bu cilt sorunu kronik ve inatçı bir hastalıktır. Atopik dermatit tedavisi uzun sürebilir. Tedavinin olumlu gittiği zamanlarda bile bazı belirtiler tekrar ortaya çıkabilir. Erken tedavi semptomların yok edilmesi açısından oldukça önemlidir. Atopik egzama tedavisi boyunca sabırlı olmak ve doktorun dediklerini harfiyen yerine getirmek iyileşmeye giden yolda önemli adımlardır.

Atopik dermatit, bebeklerde görülen bir egzama çeşididir. Tedavi için öncelikle çocuğu atopik dermatit olanlar bu cilt sorunu hakkında bilgilendirilmelidir. Bu hastalığın uzun süreli bir tedavi gerektirdiği ve nedenleri anlatılmalıdır. Bebeklerde cildin kuruluğunu önlemeye yönelik önlemler alınması öncelikli tedbirlerdendir.

Cilt bakımı konusunda hassasiyet bebeklerin bu süreci daha rahat atlatmasına yardımcı olacaktır. Bu konuda anne ve babasında alerjik rahatsızlık olan bebekler için daha dikkatli olunması gerekir. Bebeklerde atopik dermatit tedavisi kapsamında krem kullanımına kesinlikle doktor karar vermeli ve yine dermatoloji uzmanı doktor gözetiminde olmalıdır.

Bebekleri banyo yaptırmak ciltteki enfeksiyonların arındırılması için gereklidir. Banyo sırasında kimyasal madde içermeyen atopik dermatit şampuan kullanımı faydalı olacaktır. Banyo sonrasında ise vücudun nemlendirilmesi önemlidir.

Ailelerin atopik dermatit tedavisi için bebeklerde kortizon içeren krem kullanımı konusunda herhangi bir şüphe duymamaları gerekir. Bu kremlerin cildiye uzmanları tarafından belirlenen dozlarda uygulanması bebeklere zarar vermez. Ayrıca hastalığın tedavi için de önemlidir.
Bebeklerde diş çıkarma sürecinde ve aşı oldukları dönemde döküntüler görülebilir. Bu dönemde aileler doktorun verdiği ilaçları kullanarak semptomları ortadan kaldırabilir.